.jpg)
De Hanze ontstond in de twaalfde eeuw als een samenwerking van Duitse kooplieden uit verschillende steden die dezelfde producten verhandelen. Dit netwerk groeide uit tot een machtig verbond van handelssteden waarbij zich steeds meer Europese steden aansloten. Op het hoogtepunt werkten zo’n 200 steden rond de Oost- en Noordzee samen.
Ook Nederlandse steden traden tot de Hanze toe. Steden als Deventer, Kampen, Zutphen en Zwolle werden de bekendste Hanzesteden van Nederland. Maar ook Arnhem en Nijmegen waren enige tijd in het Hanzenetwerk opgenomen.
De Hanzesteden waren levendig en bedrijvig. Kooplieden sloegen er hun goederen op in de pakhuizen en handelaren deden er hun inkopen op de jaarmarkten waar het een drukte van jewelste kon zijn. De steden hadden grote havens en hoge stadsmuren om de bewoners en de kooplieden en hun goederen te beschermen. In de havens lagen tal van schepen waaronder koggeschepen. De kogge was een scheepstype dat speciaal werd gebouwd om goederen als laken, bier, hout vis en zout te vervoeren.
Het Duitse Lübeck kan worden beschouwd als de hoofdstad van de Hanzesteden. In Nederland waren het met name de steden aan de IJssel die actief betrokken waren bij de Hanze. Op de Hanzedagen kwamen de Hanzesteden bijeen om te vergaderen.
In een tijd van landsheren en leenmannen hadden de Hanzesteden een uitzonderlijke positie veroverd. Zij bepaalden voor een groot deel hun eigen koers. Door samen te werken hadden de Hanzesteden steeds meer macht verworven. Opmerkelijk daarbij is dat de Hanze niet formeel georganiseerd was. Er waren geen centrale regels en steden konden afwisselend wel of geen lid zijn.
Eind zestiende eeuw stortte het Hanzeverbond in door interne strijd en grote veranderingen op politiek en religieus gebied in Europa. Hollandse steden als Amsterdam komen op en nemen de vooraanstaande positie in Nederland over. Hoewel de Nederlandse handel verschuift naar de wereldzeeën, blijft de handel op de Oostzee tot in de zeventiende eeuw de ‘moedernegotie’, de belangrijkste bron van welvaart. De Oostzeehandel vormt zelfs de basis voor de Gouden Eeuw.
De geest van de Hanze is nooit helemaal verloren gegaan. In Europa en in Nederland zijn er nog altijd steden die de titel “Hanzestad” met trots dragen. Deze steden zoeken nog steeds de samenwerking met andere steden om op diverse terreinen hun krachten te bundelen.
Dat de vroege Europese samenwerking de aangesloten steden geen windeieren heeft gelegd, is nog zichtbaar in de voormalige Hanzesteden. Prachtige waaggebouwen, koopmanshuizen en pakhuizen herinneren aan de middeleeuwse glorietijd. Een wandeling door een Hanzestad is als een reis naar de geschiedenis.
Gerelateerde stadswandelingen:
Hanzestad Deventer
Hanzestad Kampen
Hanzestad Zutphen
Hanzestad Zwolle
